Pierwsza praca
Szukanie pracy nigdy nie jest łatwe. Co dopiero, gdy robi się to po raz pierwszy w życiu... Pewności siebie nie dodaje fakt, że wielu pracodawców, nawet od studenta czy świeżo upieczonego absolwenta, wymaga kilkuletniego doświadczenia. Często więc młodzi ludzie, zniechęceni realiami rynku pracy, poszukują zajęcia na placach budowy, w barach, restauracjach, sklepach. Często także decydują się na pracę sezonową, na przykład przy zbieraniu owoców. Oczywiście tego rodzaju doświadczenia są niezwykle cenne i przydatne. Nie dość, że samodzielne zarabianie pieniędzy daje poczucie niezależności i wolności, to jeszcze dodaje pewności siebie w późniejszych poszukiwaniach pracy.
Niektórzy jednak są zdania, że praca może zaczekać, a na etapie kształcenia się najlepiej jest zajmować się samorozwojem. Tak więc osoby, których sytuacja finansowa nie zmusza do podejmowania pracy mogą zaangażować się w działalność opartą o wolontariat. Istnieje wiele organizacji i kół studenckich o różnych profilach, w których każdy z pewnością znajdzie coś dla siebie. Poza tym działalność taka może w przyszłości zaprocentować. Dla potencjalnego pracodawcy będzie ona znakiem, że motywacje kandydata nie dotyczą tylko pieniędzy.
Innym rozwiązaniem są staże w wybranych miejscach pracy. Staż może być płatny lub nie, ale w obu przypadkach bywa opłacalny. Nic nie zastąpi bowiem wiedzy praktycznej oraz kontaktów, które można w ten sposób zdobyć. Podobne korzyści zapewniają praktyki studenckie. Pozwalają one dokształcić się pod okiem doświadczonego opiekuna i dają, niezwykle ważne w pracy, obycie. Każda z tych form pracy ma swoje wady i zalety. Wszystkie jednak oferują rzecz najważniejszą - doświadczenie.
Każdy, kto wybierze pracę zarobkową, musi jednak pamiętać, że niewiedza działa zawsze na niekorzyść. Dobrze jest więc przed udaniem się na rozmowę kwalifikacyjną zdobyć kilka podstawowych informacji.
Pierwsza praca – rodzaje umów:
- umowa o pracę
Umowa o pracę rzadko dotyczy osób, podejmujących pierwszą w życiu pracę. Jest to bowiem najkosztowniejsza dla pracodawcy i najbezpieczniejsza dla pracownika forma umowy.
- umowa o dzieło
Młodzi ludzie są najczęściej przyjmowani do pracy na okres próbny na podstawie umowy o dzieło. Z początku może się to wydawać korzystne, ponieważ zarobki w przypadku umowy o dzieło są wyższe niż w przypadku umowy o pracę. Dzieje się tak dlatego, że pracodawca nie musi rozliczać składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Problemy pojawiają się jednak w razie choroby lub wypadku z winy zatrudnionego. Zatrudniony musi wtedy leczyć się na własny koszt, nie przysługuje mu wynagrodzenie na czas choroby ani zasiłek chorobowy. Umowa o dzieło może być tylko rozwiązaniem krótkoterminowym, etapem przejściowym. Długoletnia współpraca na takich zasadach skutkuje w przyszłości znacznym obniżeniem emerytury.
- umowa zlecenia
Umowa zlecenia daje ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz prawo do zasiłku chorobowego. W przypadku zawarcia takiej umowy pracownik ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za szkody (nawet te nieumyślne), działania lub zaniechania, wyrządzone w mieniu pracodawcy.
Pierwsza praca a urlop wypoczynkowy
Prawo do odpłatnego urlopu wypoczynkowego przysługuje każdemu pracownikowi. Jego wymiar zależy jednak od przebytego stażu oraz edukacji. Pracownik nabywa prawo do pierwszego urlopu po przepracowaniu miesiąca (obliczeniowego, nie kalendarzowego). Po tym czasie zatrudniony ma prawo do wymiaru 1/12 urlopu, przysługującego mu w ciągu roku (20-26 dni). Prawo do 26 dni urlopu w roku posiada pracownik, którego okres zatrudnienia wynosi co najmniej 10 lat. Jednakże do okresu tego wliczany jest również czas nauki, ustalony przez kodeks pracy. I tak, dla zasadniczej szkoły zawodowej przewidziano 3 lata, dla średniej szkoły zawodowej – 5 lat, dla średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata, dla szkoły policealnej – 6 lat i dla szkoły wyższej – 8 lat. Przy czym okresy te się nie sumują. Jest więc jasne, że osobie, podejmującej pierwszą w życiu pracę, nie przysługuje w ciągu roku urlop w najwyższym, 26-dniowym, wymiarze.
Pierwsza praca – wynagrodzenie
Wynagrodzenie minimalne w przypadku osoby, która podejmuje swoją pierwszą pracę, może być niższe niż osób z dłuższym stażem, stanowić 80% ich minimalnej płacy, czyli 1108,80zł (dane z 2011 roku). Dotyczy to pracowników, pracujących w pełnym wymiarze czasowym.
W oparciu o tę wiedzę, można śmiało negocjować z pracodawcą warunki pierwszego zatrudnienia.